Bij de federalisering van België werd een speciale oplossing uitgedokterd voor het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad. Omdat de politici van oordeel waren dat er geen aparte Brusselse Gemeenschap kon worden opgericht, werd beslist dat de gemeenschapsaangelegenheden (onderwijs, cultuur en welzijn en gezondheid) in Brussel tot de bevoegdheid behoren van de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap en hun respectievelijke gemeenschapscommissies.

Daardoor heeft de Vlaamse Gemeenschap autonome bevoegdheden in Brussel. Het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering zijn met name verantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van alle instellingen die zich door hun organisatie of activiteiten tot de Vlamingen richten. De bijzondere band tussen Vlaanderen en Brussel – sinds 1984 de hoofdstad van Vlaanderen – wordt ook onderstreept door de organisatie van de Vlaamse Gemeenschapsinstellingen. Zo is in het Vlaams Parlement, waarvan zes Brusselse Vlamingen deel uitmaken, een aparte commissie (zie hieronder) bevoegd voor de Brusselse problematiek. In de Vlaamse Regering is een minister bevoegd voor Brussel (zie hieronder) en bij de Vlaamse overheid werd een apart team Coördinatie Brussel opgericht die specifieke opdrachten heeft over de hoofdstad van Vlaanderen.

Het Vlaams Parlement en de Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand

Het Vlaams Parlement is de wetgevende pijler van de Vlaamse overheid. Het is verantwoordelijk voor de totstandkoming van de decreten, voor de controle op de uitvoering van die decreten door de Vlaamse Regering en voor de goedkeuring van de Vlaamse begroting die de Regering van financiële middelen voorziet voor het dagelijks bestuur.

In het Parlement zetelen 124 rechtstreeks verkozen Vlaamse volksvertegenwoordigers waarvan er zes worden verkozen door de Brusselaars.

Om het decreetgevende werk van het parlement op een efficiënte manier voor te bereiden, zijn er 11 vaste commissies opgericht. Dat zijn vergaderingen die bestaan uit een beperkt aantal volksvertegenwoordigers die gespecialiseerd zijn in een specifieke materie. Voor het bevoegdheidsdomein Hoofdstedelijke Aangelegenheden is dat de commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand . Die commissie bestaat, net zoals de andere parlementaire commissies, uit vijftien leden.

De Vlaamse Regering en de minister bevoegd voor Brussel

Als uitvoerende macht is de Vlaamse Regering in de eerste plaats bevoegd voor de uitvoering van de decreten die door het Vlaams Parlement zijn goedgekeurd. Daarnaast stippelt ze ook het beleid uit.

Omdat een groot aantal regeringsinitiatieven belangrijke gevolgen heeft voor de Brusselse Vlamingen, is er in de Regering een minister bevoegd voor Brussel. Die minister tracht de band tussen Vlaanderen en Brussel te versterken via een eigen Brusselbeleid. Daarover kan je alles lezen in de beleidsnota en de jaarlijkse beleids- en begrotingstoelichting.

De minister bevoegd voor Brussel heeft ook de opdracht om de aandacht van de andere Vlaamse ministers te vestigen op de specificiteit van de Brusselse situatie wanneer zij maatregelen nemen in hun eigen vakdomein. Waar dat nodig is, geeft hij hen ook de nodige ondersteuning en wijst hen op bijzondere Brusselse problemen of aandachtspunten.

De minister bevoegd voor Brussels is Benjamin Dalle. Bij de uitvoering van zijn beleid wordt hij ondersteund door het team Coördinatie Brussel van de Vlaamse overheid.

De Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC)

In Vlaanderen treedt de Vlaamse overheid niet altijd rechtstreeks op. Soms doet ze dat via het gemeentelijke of provinciale bestuursniveau. In Brussel wordt dat bestuursniveau ingevuld door de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC).

De VGC is een gedecentraliseerd bestuur ten dienste van de Vlaamse Brusselaars. Ze draagt mee zorg voor de uitvoering van de Vlaamse decreten in Brussel en ondersteunt Vlaamse voorzieningen op het vlak van de cultuur, het onderwijs en de welzijns- en gezondheidszorg.

Als gedecentraliseerd bestuur is de VGC onderworpen aan het bestuurlijk toezicht van de Vlaamse overheid. De bevoegde Vlaamse minister is Benjamin Dalle.